4.2.2.1 Het natuurnetwerk (NNN) is robuust (ontwikkeld)
Wat verandert er aan het doel en/of de effecten?
In de begroting 2021 is als beoogd resultaat opgenomen om 125 ha nieuwe natuur te ontwikkelen via functieverandering. De huidige inschatting is dat in 2021 ca. 50 ha gerealiseerd kan worden. Daarmee realiseren we voor het derde jaar op rij niet onze lineair geplande opgave. Het achterblijvende resultaat kent een aantal oorzaken. Allereerst betreft het een na-ijleffect van Corona. Doordat het als gevolg van Corona vorig jaar niet goed mogelijk was om grondeigenaren te bezoeken, zijn er minder transacties gestart. Inmiddels kunnen deze bezoeken wel plaatsvinden, maar deze leiden over het algemeen niet direct tot aankoop. Aankoop van grond is veelal een proces van één tot twee jaar. Bovendien staat een deel van de eigenaren in het landelijk gebied niet open voor verkoop of omvorming van hun gronden naar natuur. Daarnaast blijft de druk op de gronden hoog als gevolg van de vele doelen die worden neergelegd door overheden en als gevolg van de bedrijven en investeerder die zich op de markt begeven.
Ook staat in de begroting 2021 als beoogd resultaat opgenomen om 300 ha nieuwe natuur in te richten, waaronder de internationaal beschermde natuurgebieden Elster Buitenwaarden en Lunenburgerwaard, beide deelgebieden binnen Natura 2000-gebied Rijntakken. Voor beide projecten blijkt het complex om een vergunning te verkrijgen, zodat de werkzaamheden kunnen starten. We zijn hierover in intensief overleg met respectievelijk het Rijk en het waterschap. Als gevolg hiervan kan realisatie pas in 2022 plaatsvinden. Ook is door een grote terreineigenaar uitstel gevraagd voor de inrichting van een aantal gebieden vanwege gebrek aan personele capaciteit om de inrichting te begeleiden. Als gevolg hiervan verwachten we in 2021 slechts ca. 80 ha inrichting te realiseren.
Wat verandert aan de uitvoering?
We hebben een groot aantal aankoopdossiers onder handen en zijn bezig met uitbreiding van het financieel instrumentarium. We hebben in 2021 de verplaatsingsregeling voor agrariërs ten behoeve van natuur opgesteld, het percentage voor de beheervergoeding opgehoogd naar 84% en subsidiëren 100% van de inrichtingskosten i.p.v. 95%. Ook zijn we nadrukkelijk aan het kijken op welke wijze we onze instrumentenkoffer verder moeten opladen of aanpassen om de achterstand in te lopen. Dit laat echter onverlet dat de toenemende druk die in de provincie Utrecht op de (landbouw)gronden ligt van woningbouw, recreatie, energie en infrastructuur het realiseren van nieuwe natuur op voor nieuwe natuur begrensde gronden verder bemoeilijkt.
Voor inrichting van diverse natuurgebieden zijn we afhankelijk van derde partijen. We voeren de druk op om vlotte besluitvorming over de vergunningen te bewerkstelligen en we benadrukken bij terreineigenaren het belang van tijdige realisatie van de uitbreiding van het Natuurnetwerk Nederland, in het bijzonder in verband met de internationale verplichtingen die wij moeten nakomen om de biodiversiteit in deze gebieden in stand te houden en de gebieden robuuster te maken om beter bestand te zijn tegen externe invloeden. Tevens voeren we geregeld overleg met onze betrokken gebiedspartijen om hen te bewegen bij te dragen aan de realisatie van de NNN-opgave vanuit een gezamenlijke verantwoordelijkheid die we onder andere hebben afgesproken in het Akkoord van Utrecht. In de Statenbrief die we naar aanleiding van de Voortgangsrapportage Natuur zullen opstellen zullen we uitgebreider ingaan op de maatregelen die we willen treffen om de realisatie van natuur weer te bespoedigen;
- Systematische benadering van eigenaren, gebruikers en bewoners.
- Systematisch per gebied de begrenzing van het NNN optimaliseren/ aanpassen.
- Het stimuleren en faciliteren van inzet van derde partijen voor realisatie van de natuuropgave.
Met de landgoederen Maarsbergen en Het Blauwe Huis is overeenstemming bereikt over de locatie van het ecoduct. Het ecoduct komt ten zuiden van de Maarnse Grindweg, tussen de beide landgoederen in. Het definitieve ontwerp moet in het vierde kwartaal van 2021 gereed zijn. Verwachting is dat de start van de bouw van het ecoduct in 2022 plaatsvindt. Medio 2023 zullen het ecoduct en de omliggende natuur gerealiseerd zijn.
Welke financiële gevolgen heeft deze verandering?
Het niet realiseren van een deel van de opgave functieverandering heeft als direct gevolg dat een deel van de middelen die hiervoor begroot staan in 2021 ook niet besteed zullen worden. Daarom wordt nu een voorstel gedaan om minder middelen te onttrekken uit de reserve Programma Landelijk Gebied voor realisatie van deze opgave dit jaar. Bij de slotwijziging zal opnieuw bekeken worden of er nog een verdere bijstelling noodzakelijk is. Dan kan ook een meer nauwkeurige inschatting van het aantal te realiseren hectaren worden gegeven inclusief bijbehorende kostenraming.
Het achterblijven van de realisatie op de inrichting heeft slechts beperkte financiële gevolgen. Subsidies aan terreineigenaren zijn reeds verstrekt. Bij aanbesteding door de provincie is de uiteindelijke besteding afhankelijk van het moment waarop de vergunning wordt verstrekt en de periode die dien ten gevolge nog resteert voor de uitvoering.